Lán lóng sī Tâi-gí mā lóng sī hiong-thó͘ gí-giân

í-hā siaⁿ-tiāu ū ê cháu bē-chhut-lâi, ài koh siū-kái.

Kin-á-ji̍t hē-lih pān gián-thó-hoē Ún-giân hiaⁿ kah goá kiong-tông hoat-piáu chi̍t phiⁿ bûn-chiuⁿ, lāi-té ū iōng tio̍h Taî-gí chi̍t-ê sû, in-khì lâng ê chit-gî. Chit-ê miâ-sû ê cheng-lūn í-keng chin kú a.

Tuì hó ê hong-bīn lâi siūⁿ ta̍k cho̍k jīn-tông Tâi-oân lóng beh chò Taî-oân gí-giân, beh sêng-jīn in sī Tâi-oân-lâng, che sī chi̍t-kiāⁿ hó tāi-chì. M̄-koh ū ê lâng chin ài sù goá ê gí-giân goá bô kah-ì ê miā, goá nā bô hoaⁿ-hì tio̍h beh kā goá tì-bô-á kóng goá sī soa-bûn-chú-gī-chiá, che goá si̍t-chāi mā chiâⁿ bô-hoat-tō͘ chiap-siū.

M̄-koh goá kin-á-ji̍t bô kah lâng kóng chia ê, goá kè-siok kóng pún-thó͘-gí-giân kiōng-tông ê só͘-chāi, chit-kú-oē: LÁN LÓNG SĪ BÔ TĒ-UĪ Ê THÓ͘-OĒ (VERNACULAR), lán lâng sui-jiân kài-chē, Hoâ-gí-chok-kûn í-goā ê lâng beh kà 85%, m̄-koh lán lóng bô ti̍t-tio̍h hoat-lu̍t ê tē-uī.

Unesco (1951: 689-690) kā hiong-thó͘-gí-giân tēng-gí chò: "tī siā-hoē-siōng, chéng-tī-siōng siū kóng bô-kâng-khoán gí-gián ê thoân-thé chái-chè (宰制) ê thoân-thé ê tē-it-gí-giân." Goá an-ne kóng ê goân-in sī beh thê-chhéⁿ ta̍k-ke Tâi-oân ê pún-thó͘-gí-giân, put-koán tō chi̍t-chok, lóng iáu bô ti̍t-tio̍h kàu-gia̍h ê gí-giân khoân-lī kah tē-uī. Chit-khoán chè-tō͘-sèng ê gî-tē khióng-kiâⁿ pí chok-kûn gí-giân ê miâ-chheng koh-khah tiōng-iàu.

Goá siūⁿ nā sī kam-kak pat-ê gí-giân kiò Tâi-gí sī bô kong-pêⁿ, èng-kai koáⁿ-kín cheng-chhú koaⁿ-hong ê sêng-jīm, tio̍h-sǹg ū phah-sǹg beh kā Tâi-gí kài-chò pāu-koah só͘-ū ê Tâi-oân gí-giân mā sī ài tī hoat-lu̍t ê chân-chhù kái-koat.

Put-koh chin khó-sioh, thóng-tī-chiá iōng hun-khui thóng-tī ê hong-sek, hō͘ chia ê chok-kûn bē-ha̍h, kiat-kò ta̍k-ke iáu-boē khì kā thóng-tī-chiá cheng-chhú tē-uī chìn-chêng, tio̍h oan bē-soah a.

Goá ū-tang-sî-á chin hoâi-gî hia ê tuì Taí-gí chi̍t-ê sû put-boán ê lâng kam chin-chiáⁿ ū phah-sǹg beh cheng-chhú gí-giân ê tē-uī, in-uī lán nā kā mn̄g khoàⁿ in tuì pún-thó͘-gí-giân chò koaⁿ-hong gí-giân ê thāi-tō͘ ê sî, in tiaⁿ-tiaⁿ kóng chin chē lí-iû lâi hoán-tuì. Chia ê lâng sit-chāi bô su-iáu kā in chhèⁿ, in khióng-kiâⁿ kan-ta tuì chit-ê sû bē-sóng niā, tuì ka-tī ê gí-giân ê tē-uī bô-iáⁿ iāu-ì.